Źródło: https://aeon.co/essays/can-tiny-plankton-help-reverse-climate-change
Ocean to cześć hydrosfery, rozległy obszar wody słonej. Oceany pokrywają ponad 70% powierzchni Ziemi. Jego nazwa pochodzi ze starożytnej greki. Okeanos w mitologii to jeden z tytanów, a także rozległa rzeka, która opływała cały świat.
Powierzchnia wszechoceanu to 361 mln kilometrów kwadratowych, a jego objętość to to ponad 1300 mln kilometrów sześciennych. W zależności od klasyfikacji na Ziemi wyróżnia się jeden, trzy, cztery lub pięć oceanów. Poniżej podział na pięć oceanów.
Rozmieszczenie oceanów na Ziemi
Źródło: http://tyflomapy.pl/Ludnosc_0e0.html
UKSZTAŁTOWANIE DNA OCEANICZNEGO
Dno oceaniczne jest bardzo zróżnicowane, różnice wysokości są na nim jeszcze większe niż na powierzchni kontynentów.
Ukształtowanie dna oceanicznego
Źródło: http://k13-16.zsti.pl/hydrosfera.html
Szelf, inaczej półka kontynentalna, to płytka, do około 200 m głębokości, część oceanu położona w bezpośrednim sąsiedztwie kontynentu. Szelf ukształtował się nad płytą kontynentalną, jest to obszar, na którym głębokość praktycznie się nie zmienia. Wody szelfu są zazwyczaj ciepłe, dociera tam dużo światłą. Z tego powodu występują tam bardzo licznie różne organizmy.
Stok kontynentalny to stromo obniżające się fragmenty dna oceanicznego na granicy płyt kontynentalnych i oceanicznych.
Basen oceaniczny to obniżenie dna oceanicznego, zazwyczaj ma głębokość od 2,5 do 6 tyś. m. Baseny oceaniczne zajmują około połowy powierzchni Ziemi i 70% powierzchni oceanów.
Grzbiet oceaniczny to łańcuch wzniesień na dnie oceanu, ich wysokość przekracza 2 tyś. metrów. Grzbiety porozcinane są rozpadlinami, które noszą nazwę ryftów.
Powstawanie grzbietów oceanicznych
Źródło: http://geografia_liceum.republika.pl/geotektonika/geotektonika.html
Grzbiety oceaniczne powstają w miejscu rozsuwania się płyt tektonicznych. Centralną część grzbietu zajmuje dolina ryftowa, czyli miejsce w którym dochodzi do wypływania lawy.
Rozmieszczenie grzbietów oceanicznych
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzbiet_%C5%9Br%C3%B3doceaniczny
Gujoty to podwodne góry o płaskich szczytach. Pozostałości po dawnych wulkanach, których stożki uległy zniszczeniu przez fale morskie.
Wyspy to wynurzone ponad powierzchnię oceanu fragmenty raf koralowych, podwodnych wulkanów lub grzbietów śródoceanicznych.
Wyspa typu atol
Źródło: http://pimka.pl/a-moze-atol/
SKŁAD CHEMICZNY WÓD OCEANICZNYCH
W przybliżeniu skład chemiczny wód oceanicznych jest podobny. Woda zawiera sód, chlor, siarkę, magnez, wapień i potas. Przeciętne zasolenie wód waha się w przedziale od 33 do 38 promili. To znaczy, że w 1000 g wody rozpuszczone jest 33-38 g soli. Najbardziej zasolonym oceanem jest Ocean Spokojny, najmniej Arktyczny i Atlantycki.
Zasolenie mórz wewnątrzkontynentalnych może w znacznym stopniu odbiegać od średniego zasolenia oceanów. Najbardziej zasolonym morzem jest Morze Czerwone.
Mapa Afryki
Źródło: http://www.edukator.pl/index.php/main/index/page/4131
Mapa północno-wschodniej Afryki
Źródło: http://www.projektswiat.pl/2014/12/morze-czerwone-kontra-baltyk-a-ty-ktore-wybierasz/
Jego zasolenie waha się od 36 promili w południowej, do 45 promili w północnej części. Jest ono spowodowane ograniczoną możliwością wymiany wody z Morzem Arabskim przez cieśninę Bab al-Mandab i Morzem Śródziemnym przez Kanał Sueski. Klimat gorący i suchy powoduje, że woda intensywnie paruje, a rozpuszczona sól pozostaje w zbiorniku wodnym. Do Morza Czerwonego nie uchodzą także duże rzeki niosące wodę słodką, która mogłaby wysładzać ten zbiornik.
Przeciwieństwem Morza Czerwonego jest nasz Bałtyk, o bardzo małym zasoleniu. Zasolenie Bałtyku waha się od 12 promili w południowej do 2 promili w północnej części. Jest to także morze, które tylko w ograniczonym stopniu wymienia wodę z Oceanem Atlantyckim, ale uchodzą do niego duże rzeki niosące bardzo dużo wody słodkiej, dodatkowo położone jest w strefie umiarkowanej, gdzie temperatura nie jest wysoko i występują opady.
FALOWANIE
Falowanie spowodowane jest ruchami powietrza, czyli wiejącymi wiatrami. Tarcie pomiędzy powietrzem, a wodą powoduje jej marszczenie się i powstawanie fal. Wysokość fal zależy od kierunki, i siły wiatru, a także od głębokości i wielkości zbiornika wodnego. Z wyliczeń teoretycznych wynika, że najwyższe fale mogą mieć 60 m wysokości, jak dotąd jednak nie zanotowano takich. Spotyka się jednak fale o wysokości 30 m. Stan, gdy nie ma fal, a powierzchnia morza, czy oceanu jest gładka to flauta.
PRĄDY MORSKIE
Prądy morskie to coś w rodzaju rzek płynących prze ocean. Różnią się one od otaczających wód temperaturą. Prądy morskie wpływają na klimat panujący na danych obszarach położonych w pobliżu ich występowania. Zmiana kierunku prądu morskiego może więc spowodować zmianę warunków klimatycznych.
Prądy morskie
Źródło: http://www.edukator.pl/Prady-morskie,4348.html
Prądy morskie są spowodowane przede wszystkim wiejącymi wiatrami, chodzi tu o wiatry stałe takie jak pasaty, różnicami w temperaturze i zasoleniu wody, a także ruchem obrotowym Ziemi.
Wiatry na ziemi
Źródło http://klimat.czn.uj.edu.pl/enid/ss__Oceany_i_klimat/-_Oscylacja_pn__atlantycka_3nf.html
Kierunek prądów morskich może być modyfikowany przez pływy, spływ rzek i ukształtowanie linii brzegowej.
PŁYWY
Jeszcze innym ruchem olbrzymich mas wód morskich i oceanicznych są pływy, czyli przemieszczanie się wody pod wpływem grawitacji Księżyca i Słońca. Na wielkość pływów wpływ ma ukształtowanie wybrzeża, głębokość morza, a także ustawienie Księżyca i Słońca względem Ziemi. Największe pływy są podczas nowiu i pełni. Przeciętny czas pomiędzy kolejnymi pływami wynosi 12 i pół godziny. Miejscem, gdzie pływy są największe jest Zatoka Fundy w Kanadzie, gdzie średnia wysokość pływu to 11,5 m, największy zanotowany - 19,5 m.
Źródło:https://www.meted.ucar.edu/sign_in.php?go_back_to=http%253A%252F%252Fwww.meted.ucar.edu%252Fnorlat%252Fsnow%252Flake_effect%252F1.2_instability.htm##
Źródło: http://www.rejsuj.pl/aktualnosci/1153/najwieksze_plywy_na_swiecie/
Źródło: http://faktopedia.pl/472586
Literatura:
http://www.zeglarze.net/wiedza/artykul/morze-jak-wielkie-moga-byc-fale
Wikipedia
Ilustrowana Encyklopedia Rodzinna - W świecie wiedzy, MMXI International Publishers AB
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz