Komórka roślinna i zwierzęca - najważniejsze informacje

Komórka – to najmniejszy samoodtwarzający się układ biologiczny, zdolny do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych. Przeciętnie wielkość komórek waha się od 1 do 100 μm (mikrometrów). Do najmniejszych należą mikroorganizmy (bakterie) o średnicy 0,3 μm, a do największych komórki jajowe ptaków (strusia – 10,5 cm) i wielorybów ( ponad 20 cm). W świecie roślin największymi komórkami są rurki mleczne (mogą osiągnąć około metra długości).

Składniki komórki: jądro komórkowe, cytoplazma, błona komórkowa, błona śródkomórkowa, rybosomy, aparat Golgilego, lizosomy, peroksysomy, mitochondria, plastydy (w tym chloroplasty), wakuola, ściana komórkowa.

źródło: http://www.slideshare.net/pawel90k1/komorka

źródło: http://www.slideshare.net/pawel90k1/komorka

Jądro komórkowe – przeważnie jedno, duże, położone centralnie w komórce. Zazwyczaj ma kształt kulisty. Jego funkcje to regulacja dojrzewania i funkcjonowania komórki, przekazywanie komórkom potomnym materiału genetycznego, synteza DNA, czyli materiału genetycznego.

Cytoplazma – półpłynna, galaretowata substancja wypełniająca cała komórkę. Tworzy środowisko wewnętrzne komórki, zachodzi w niej wiele typowych dla komórki przemian biochemicznych, a także zachodzi transport.

Błona komórkowa – otacza każdą komórkę, zbudowana jest z białek i tłuszczy, w tym cholesterolu, oddziela komórkę od środowiska zewnętrznego, pozwala na kontakt komórki ze środowiskiem zewnętrznym, w tym z pozostałymi komórkami, przez nią transportowana są do i z komórki różne substancje.

Błona śródkomórkowa (błona śródplazmatyczna, retikulum endoplazmatyczne) – złożony system błon znajdujących się wewnątrz komórek, tworzy system kanalików i pęcherzyków, jest połączona z wieloma organellami (składnikami) komórki. Jej głównym zadaniem jest podział komórki na sektory, w których zachodzą różne przemiany biochemiczne, może też syntetyzować tłuszczę i błony wewnątrzkomórkowe.

Chloroplast – jeden z plastydów typowych dla komórek roślinnych. Zazwyczaj jest ich w komórce wiele, są równomiernie rozłożone w cytoplazmie. Mają kształt dwuwypukłej soczewki, wewnątrz której znajdują się spłaszczone pęcherzyki. Zachodzi w nim fotosynteza, czyli proces odżywiania roślin.

Mitochondrium – ma kształt owalny lub cylindryczny. Mitochondrium jest otoczone dwiema błonami, wewnętrzna jest bardzo pofałdowana. Zazwyczaj jest ich bardzo dużo w komórkach, szczególnie w tych o dużym zapotrzebowaniu energetycznym, np.: w komórkach mięśni. Zachodzi w nich proces oddychania komórkowego, czyli wytwarzania energii z cukru przy udziale tlenu.

Wodniczka (wakuola) – w komórkach roślinnych przeważnie jedna duża wodniczka, w komórkach zwierzęcych liczne małe. Wygląda jak balonik wypełniony płynem, noszącym nazwę soku komórkowego. Jest odpowiedzialna za utrzymywanie jędrności komórki, ponieważ gromadzi wodę, magazynuje substancje zapasowe i substancje toksyczne.

Ściana komórkowa – występuje w komórkach roślinnych, otacza komórkę i nadaje jej kształt, zbudowana zazwyczaj z nierozpuszczalnych w wodzie wielocukrów. Jej funkcja jest ochrona komórki przed uszkodzeniami mechanicznymi i wnikaniem drobnoustrojów, a także przed nadmiernym pęcznieniem na skutek pobierania wody i pękaniem.