MIGRACJE PTAKÓW
Głównymi kierunkami migracji ptaków są północ-południe. Gdy
nadchodzi zimna pora roku, temperatura spada, słońce coraz krócej znajduje się
nad horyzontem, zmniejsza się także ilość dostępnego pokarmu. To powoduje, że
ptaki przemieszczają się na obszary zasobniejsze w danej porze roku w
pożywienie. Na półkuli północnej tereny takie znajdują się na południu. Dlatego
też zimą przylatują do nas ptaki ze Skandynawii, a niektóre nasze gatunki
przemieszczają się do południowej Europy i Afryki. Dlaczego nie pozostają cały
rok w cieplejszym klimacie? Bo mają tam za dużą konkurencję, lub siedlisko nie
jest odpowiednie dla ich rozrodu. A skąd ptaki wiedza w jakim kierunku lecieć?
Mają specjalny, nieznany nam zmysł magnetyczny, dzięki czemu wiedzą gdzie jest
południe. Swojej bardzo długiej wędrówki nie pokonują same. Na jesieni gromadzą
się tworząc olbrzymie stada, starsze i bardziej doświadczone ptaki są wówczas
przewodnikami.
Zachęcam też do lektury
artykułu, z którego pochodzi
ilustracja.
ROZMNAŻANIE PTAKÓW
U ptaków to samiec zabiega o względy samicy i to on musi się
bardzo postarać, aby samica uznała, że jest dobrym kandydatem na ojca. Robią to
na bardzo różne sposoby. Przede wszystkim chwalą się swoimi kolorowymi piórami.
Czy zwróciliście uwagę, ze u ptaków samice są szare, mało kolorowe i wtapiają
się w tło, podczas gdy samce tego samego gatunku są bardzo kolorowo
upierzone. Nie jest to jednak cecha
bardzo dla nich korzystna, są przez to łatwiejszym celem dla drapieżników.
Ale nie tylko kolorowe piórka są wabikiem, samce niektórych
gatunków wabia samice śpiewem, oznaczają
śpiewem swoje terytorium, jest to sygnał dla innych samców: „ten teren jest mój
i nie waż się tu wchodzić”. U jeszcze innych gatunków samce znoszą samicom
prezenty w postaci smakołyków i świecidełek, znacie to skądś? Jeszcze inne
budują imponujące gniazda. Wiele gatunków ptaków o okresie gotowym „tańczy”
niezwykle skomplikowaną choreografię.
Ptaki to zwierzęta rozdzielnopłciowe o zapłodnieniu
zewnętrznym. Niektóre gatunki łącza się w pary na całe życie, inne co roku
znajdują nowego partnera. W naszym klimacie ptaki mogą wydawać na świat
potomstwo tylko w porach ciepłych, a więc wiosna i latem. W zależności od tego
jak długo trwa opieka nad potomstwem ptaki mogą mięć jeden, albo dwa lęgi w
jednym sezonie lęgowym.
Po zapłodnieniu, do którego dochodzi w ciele samicy, komórka
jajowa otaczana jest warstwami ochronnymi takimi jak błona pergaminowa i
wapienna skorupka. Zarodek musi być nimi otoczony, aby nie wysechł w trakcie
rozwoju. Ptaki to zwierzęta w pełni lądowe. Uniezależniły od wody także swój rozród
poprzez zamknięcie środowisk wodnego wewnątrz jaja i ograniczenie parowania.
Rozwijający się zarodek musi się odżywiać. Wykorzystuje do tego substancje
odżywcze wypełniające żółtko, produkty przemiany materii nie mogą, ze względu
na obecność skorupki usuwane poza jajo, są więc w nim odkładane. Rozwijający
się zarodek potrzebuje także tlenu, który dostarczany jest do wnętrza jaja
poprzez specjalne pory w skorupce. O ich istnieniu możesz przekonać się podczas
gotowania jajek na twardo. Gdy temperatura rośnie na powierzchni skorupki
pojawiają się małe pęcherzyki powietrza.
Ptaki opiekują się swoim potomstwem, wysiadują jaja. Tu
zwyczaje bywają bardzo różnorodne, u niektórych gatunków jaja są wysiadywane
zarówno przez samice, jak i przez samce, u innych natomiast samce zamurowują
samicę wraz z lęgiem w gnieździe i dostarczają jej pokarm. Po wykluciu się
pisklęta jednych gatunków są niemalże od razu zdolne do samodzielnego życia,
mają pióra, potrafią się poruszać i mogą być przez samice wyprowadzane z
gniazda, a poza nim same znajdują sobie pokarm. Takie ptaki nazywamy
zagniazdownikami, są nimi na przykład kaczki. Dorosłe osobniki opiekują się
potomstwem, ale młode są w miarę samodzielne. Druga grupę stanowią ptaki, które
po wykluciu są niemal nagie, niezdolne do samodzielne egzystencji, nie
opuszczają one gniazda, a dorosłe osobniki muszą przynosić im pożywienie i je
karmić. Ptaki takie to gniazdowniki, do tej grupy zaliczamy ptaki drapieżne.
Ciekawą strategię rozrodcza wykazują kukułki. Nie wysadu ja
one same jaj, ale podrzucają je do gniazd innych gatunków. Najpierw samica
kukułki wyczekuje moment, w którym samica innego gatunku opuści na chwilę swoje
gniazdo z jajami, a potem szybko składa tam jaja. Ptaki nie potrafią liczyć,
często więc nabierają się na ten numer, ale to nie koniec perfidii tego
gatunki. Pisklę kukułki wykluwa się zwykle jako pierwsze i instynktownie
wyrzuca z gniazda inne jaja, ewentualnie pisklęta.
Filmowa ilustracja. Nawet jeśli nie wypchnie
wszystkich piskląt to najgłośniej krzyczy o jedzenie i najszybciej rośnie,
przez co przybrani rodzice nie są w stanie wykarmić zarówno pisklęcia kukułki
jak i własnych piskląt. Znacie powiedzenie podrzucić kukułcze jajo? Wiecie już
skąd pochodzi i co oznacza.
Niezwykłe tańce godowe można zaobserwować u
żurawi.
BUDOWA JAJA
Jajo otoczone jest skorupką wapienną i błoną pergaminową,
pod spodem znajduje się białko stanowiące zapas wody, do białka także trafiają
produkty przemiany materii. W samym środku znajduje się żuławo, w którym
zgromadzone są substancje odżywcze. Na ścianie żółtka przytwierdzona jest
tarczka zarodkowa, rozwijający się zarodek. Ponieważ zarodek do rozwoju wymaga
ciepła żółtko połączone jest ze skorupką skrętkami, czyli sznurami białkowymi,
które zawsze odkręcają żółtko tak, aby tarczka zarodkowa znajdowała się na
górze, w miejscu gdzie samica ogrzewa swoim ciałem jajko. Zwróciłeś kiedyś
uwagę, ze jeden koniec jajka jest bardziej spiczasty, a drugi szerszy, to po
to, aby było łatwiej ułożyć w gnieździe kilka jaj.
Źródło: http://zadane.pl/zadanie/5486697
Zachęcam także do zapoznania się, ze
stroną.
