Rośliny mięsożerne to niezwykła grupa roślin rozbudzających ludzką wyobraźnię. Pojawiają się w filmach (Jumanji) i na wielu grafikach, na przykład halloweenowych. Obrazy te nie mają jednak nic wspólnego z prawdą, gdyż mięsożerne rośliny nie polują aktywnie, a jedynie korzystają z okazji i trawią ofiarę, która znalazła się w niewłaściwym miejscu. Nie zagrażają one także w żaden sposób człowiekowi.
Źródło: http://legacy.whatsonstage.com/blogs/manchester/wp-content/uploads/2008/12/little-shop.jpg
Rośliny owadożerne, czy mięsożerne?
Poprawnie - roślinie mięsożerne, choć na prawdę zależy to od ich wielkości. Mała roślina jest w stanie strawić mały organizm, zazwyczaj owada lub pajęczaka, duża, jak kapturnica, czy dzbanecznik, jest w stanie rozpuścić w swoich sokach trawiennych małego płaza lub ssaka. Gatunki występujące w Polsce są na tyle małe, że "żywią się" jedynie owadami.
Po co to wszystko?
Nie jest tak, że rośliny mięsożerne żywią się zwierzętami. Prowadzą one normalną fotosyntezę, czyli same produkują sobie cukry w liściach, ale występują na terenach gdzie gleba jest bardzo mało zasobna w sole mineralne. Roślinom brakuje więc minerałów, zwłaszcza azotu, i dlatego chwytają i trawią zwierzęta.
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/40/Utricularia_vulgaris_turion_kz.jpg
Pływacz, strzałkami wskazano liście pułapkowe.
Jak to się dzieje?
Rośliny mięsożerne przekształciły cześć swoich liści w swoiste pułapki. Mogą być pułapki zatrzaskujące się, np.: u muchołówki i aldrowandy. Liście produkujące lepką wydzielinę, do której przykleja się ofiara, np.: rosiczka, tłustosz, lub rośliny, których liście są przekształcone w dzbany wypełnione sokami trawiennymi, np.: kapturnica, dzbanecznik.
Źródło: http://bestcarnivorousplants.com/CP_Photos/Pinguicula_grandiflora_Copyright_P_Dzik_02.jpg
Mucha na liściu tłustosza.
Rośliny mięsożerne występujące w Polsce.
Rosiczki - w Polsce występują trzy gatunki rosiczek (rosiczka okrągłolistna, rosiczka długolistna i rosiczka pośrednia), na świecie opisano blisko 200 gatunków. Rośliny te występują na terenach bagiennych, podmokłych. Wytwarzają liście pułapkowe pokryte lepką wydzieliną, jeśli owad usiądzie na liściu przykleja się do niego, roślina zaczyna wówczas wytwarzać soki trawienne. Po strawieniu białka na liściu pozostaje niestrawiony pancerzyk, który jest następnie zwiewany przez wiatr. Swoją nazwę zawdzięczają kropelkom płynu wyglądającym jak rosa.
Źródło: http://s2.flog.pl/media/foto/4846335_rosiczka-okraglolistna.jpg
rosiczka okrągłolistna
Tłustosze - W Polsce występują dwa gatunki: tłustosz alpejski i tłustosz pospolity, obydwa gatunki na południu Polski. Nazwa rodzaju pochodzi od liści, które wyglądają jak posmarowane tłuszczem. Owady przyklejają się do blaszki liściowej i są na jej powierzchni trawione.
Źródło: http://www.floredefrance.com/imgs/2006/07/Pinguicula_alpina_28521-Med.jpg
tłustosz alpejski
Pływacze - na świecie opisano ponad 200 gatunków tego rodzaju, w Polsce występuje 5, pływacz drobny, krótkoostrogowy, średni, zachodni, zwyczajny. Pływacze to niewielki rośliny wodne, występujące głównie na torfowiskach. Część ich liści jest przekształcona w pęcherzyki pułapkowe, którymi chwytają drobne ofiary.
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Uricularia_minor.jpeg
pływacz drobny
Aldrowanda - obecnie znany jest na świecie tylko jeden gatunek - aldrowanda pęcherzykowata, pozostałe gatunki wymarły. Aldrowanda żyje w zbiornikach wodnych, jej liście są przekształcone we wrażliwe na dotyk liście pułapkowe. Chwyta nimi małe organizmy wodne, takie jak rozwielitki i oczliki.
Źródło: http://ianimal.ru/wp-content/uploads/2011/02/aldrovanda13.jpg
aldrowanda pęcherzykowata
Przykładowe rodzaje roślin mięsożernych występuje na świecie.
Dzbaneczki - to rośliny, u których część liści przekształconych jest w pułapki w kształcie dzbanków. Pułapki mogą mieć nawet ponad 20 cm długości. Są wypełnione sokami trawiennymi, w ich wnętrzu znajdują się włoski, które są ustawione w sposób uniemożliwiający ofierze wyjście z dzbanka. Jeśli organizm do niego trafi, nie ma dla niego ratunku. Dzbanki niektórych gatunków są zawieszone w powietrzu, innych zagrzebane wśród liści, mogą więc być niezauważone przez nieostrożnego ślimaka, żabę, czy jaszczurkę. Znanych jest około 140 gatunków dzbaneczników, występują przede wszystkim w Azji południowo-wschodniej.
Źrodło: http://www.redfernnaturalhistory.com/wp-content/uploads/2013/12/40.jpg
dzbanecznik Attenboroughta
Kapturnice - polska nazwa tego rodzaju pochodzi od kaptura, przykrywającego od góry liść pułapkowy. Pułapki mogą mieć nawet kilkadziesiąt centymetrów długości. Wyrastają przy powierzchni ziemi, mogą być wzniesione lub płożące. Podobnie jak w przypadku dzbaneczników wnętrze liścia wypełnione jest sokami trawiennymi, znajdują się w nim także włoski uniemożliwiające ofierze ucieczkę. Znanych jest kilka-kilkanaście gatunków w zależności od tego, które gatunki uznamy za przedstawicieli opisywanego rodzaju. Występują naturalnie w Ameryce Północnej.
Źródło: http://www.goldendelighthoney.com/tes/SARU4/Sarracenia_rubra.jpg
kapturnica czerwona
Osobom zainteresowanym tematem polecam książkę:
Z. Podbielkowski, B. Sudnik-Wójcikowska
Rośliny mięsożerne, zwane także owadożernymi
Wydawnictwo: Multico
